ऊसाची रोपे:-
 |
| ऊसाची रोपे |
कोल्हापूर सारख्या ऊस पीक मोठ्या प्रमाणात करणाऱ्या या भागांमध्ये बेणेप्रक्रिया करून १ डोळा पध्द्तीने पिशवीमध्ये रोपे तयार केली जातात. ४ X ५ इंचाच्या पिशवीला दोन होल पडून पोयटा मातीने अर्धी पिशवी भरून त्यावर जर्मिनेटरची प्रक्रिया केलेली उसाची कांडी डोळा वरच्या बाजूला राहील अशा पध्द्तीने आडवी लावून त्यावर शेणखत आणि कल्पतरू सेंद्रिय खत मिश्रित पोयटा माती टाकून कांडी झाकून पाणी दिले जाते. बेणेप्रक्रियेने १०० % डोळ्यांना ३ - ४ दिवसात कोंब बाहेर आल्याचे अनुभव आहेत. या रोपांना ८ व्या दिवशी जर्मिनेटरची प्रति १० लि. पाण्यास १५ ते २० मि. ली. प्रमाणे फवारणी घेतल्याने रोपांना काळोखी येते. १ महिन्याच्या आत रोपे १ ते सव्वा फुटाचे होते.
ज्या वेळेस शेत ऊस लागवड करण्यास अगोदरच्या पिकामुळे एक ते दीड महिना उशिरा रिकामे होणार असते, त्यावेळी लागवड उशिरा झाल्यामुळे ऊस उत्पादनात अडचणी निर्माण होतात. तेथे अशी सशक्त रोपे लावून लागवड यशस्वी होते. त्याचबरोबर एक ते दीड महिना ऊस पिशवीत वाढत असल्याने थेट शेतात काड्यांपासून लावलेल्या उसापेक्षा पाणी, खत, मशागत, वेळ, खर्च वाचतो.
महाराष्ट्राच्या अनेक साखर कारखान्याच्या प्रक्षेत्रावर, शेतकऱ्याच्या बेणे प्लॉटवर, ऊस उत्पादन क्षेत्रावर जर्मिनेटरचा वापर बेणे प्रक्रियेस करून व डॉ. बावसकर टेकनॉलॉजिचा वापर करून पारंपरिक पध्द्तीने उत्पादन घेतल्यापेक्षा अडीच ते तीन पट ( ७० ते १०० टन एकरी ) उत्पादन काढत आहे.
लागवडीचे प्रकार :-
१) ओली लागवड :- ही लागवड सरीमध्ये पाणी सोडून टिपरी ( बेणे ) पायाने दाबून केली जाते.
 |
| ओली लागवड |
२) कोरडी लागवड :- पाणी देण्यापूर्वी टिपरी ( बेणे ) सरीमध्ये पुरली जातात आणि नंतर पाणी सोडतात.
 |
| कोरडी लागवड |
३) एक डोळा लागवड :- ही पध्द्त प्रचलित झाली असून यामध्ये बेणे एक डोळयाचे तयार करून पिशवीमध्ये रोपे तयार करून लागवड करतात.
 |
| एक डोळा लागवड |
४) दोन डोळे लागवड :- या पध्द्तीत दोन डोळ्यांच्या टिपरी वापरली जातात.
 |
| दोन डोळे लागवड |
५) पट्टा पध्द्त ( जोड ओळ ) :- या पध्द्तीमध्ये उसाच्या दोन ओळींमध्ये साधारपणे ५ ते ७ फुटाचा पट्टा सोडून लागवड केली जाते. त्यामुळे जमिनीत हवा खेळती राहते. त्यांची ऊस वाढीस मदत होते. तसेच लागवडीनंतर २ ते ३ महिन्यात येणारे आंतरपीक मधल्या पट्ट्यामध्ये घेता येते.
 |
| पट्टा पध्द्त |
आंतरपीक :-
 |
| आंतरपीक |
साधारणपणे सुरु हंगामातील ( डिसेंबर ते फ्रेब्रुवारी ) उसामध्ये उन्हाळी भुईमूग, मेथी, कोथिंबीर, पालक, शेपू, अशी पीक येतात. तर पूर्वी हंगामी ( सप्टेंबर ते नोव्हेंबर ) उसामध्ये हरभरा, गहू, लसूण, गोट, कांदे ही पिके घेता येतात. आडसालीमध्ये उडीत, मूग, चवळी, मटकी, हुलगा ही कडधान्य पिके घेता येतात. त्यामुळे या आंतरपिकांपासून उत्पन्न मिळून उसाचा लागवडीचा खर्च भरून निघतो.
तसेच या आंतरपिकांचा हिरवळीच्या खतांसाठीही उपयोग करता येतो. त्यासाठी प्रामुख्याने खरिपामध्ये उडीत, मूग, चवळी, मटकी, हुलगा आणि रब्बीमध्ये हरभरा, गहू, सातू, जवस यांसारखी पिके घ्यायला हवी, तसेच उन्ह्याळ्यामधे भुईमूग व पालेभाज्या ही पिके घेऊन दीड ते दोन फूट झाल्यावर साधारण फुलोऱ्यात येण्यापूर्वी कापून उसाच्या सरीमध्ये गाडावे. त्यामुळे खताच्या मात्रेमध्ये बचत होते आणि यामुळे उसाची वाढ होऊन कड्यांमधील अंतर वाढून वजनदार ऊस मिळतो. शिवाय पट्टा पध्द्तीमुळे एकाच बेचक्यामध्ये आलेले उसाचे फुटवे एकसारखे जाड २० ते २५ कांड्यापर्यंतचे मिळतात. त्यामुळे निश्चितच उत्पादनात ( टनेजमध्ये ) वाढ होते.
0 Comments